• "Το μεγάλο μωσαϊκό της θείας θέλησης το βλέπουν μόνο οι άγγελοι, εμείς, αδιάφοροι, απλά ξεπροβοδίζουμε προς τη ραθυμία ή την έσχατη θυσία ... Και τις νύχτες που ωριμάζουν τα χρώματα, φαντάζει στο ξέφωτο η ποίηση σε σπίτι δίχως πόρτες ..." • Αιρετικό | "Quando il diavolo vende la sua anima a Di©" | "Όταν © διάβολος πουλά τη ψυχή του στο Θεό" •

Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2010

Ο Θηριοδαμαστής ή Ο Κερδοσκόπος; …

Εντάσεις στις Χρηματαγορές ...
Ήταν αναμενόμενο. Η κλιμάκωση των εντάσεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές έχει οδηγήσει πολλούς πολιτικούς στη χώρα τους, να στρέψουν στη δημόσια γελοιοποίηση τους κερδοσκόπους που παίζουν κυνικά στην υποβάθμιση των αγορών και απειλούν τη σταθερότητα ολόκληρων οικονομιών. Αυτό είναι ένα παλιό σενάριο: ακόμη και στην ασιατική κρίση στα τέλη της δεκαετίας του '90, ο Πρωθυπουργός της Μαλαισίας Mahathyr Mohamed είχε συγκρίνει την κεφαλαιαγορά με μια «ζούγκλα άγριων θηρίων» στη συνέχεια της κατάρρευσης του νομίσματος της χώρας του.

Τι έχει αλλάξει από τότε; Απλά το γεγονός ότι οι επιθέσεις έχουν μετακινηθεί από την περιφέρεια της παγκόσμιας αγοράς στην καρδιά της Ευρώπης. Παρεμπιπτόντως, δεν υπάρχει κανένας πολιτικός ώστε να εμποδίσει τη χρήση του ακρωνύμιου «PIGS» δηλαδή «Γουρούνια», από τα αρχικά των Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα και Ισπανία; Ή τουλάχιστον αναγκάζοντας τους Αγγλοσάξονες που το χρησιμοποιούν να θυμούνται ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία δεν είναι σε καλύτερη μοίρα από εμάς;

Για τα υπόλοιπα, όλα είναι όπως πριν, ή μάλλον χειρότερα από πριν, ειδικά όσον αφορά τους κανόνες της χρηματοδότησης και την ικανότητα δημιουργίας κερδοσκοπικών πιέσεων που μπορούν να οδηγήσουν σε καταστροφικές συνέπειες, γιατί κυριαρχούν σε σύγκριση με τα μέτρα αντιμετώπισης που οι επιμέρους κυβερνήσεις λαμβάνουν.

Και κάτι ακόμη, στην κερδοσκοπία προσφέρθηκαν πυρομαχικά σε αφθονία, χάρη στη γενναιόδωρη ρευστότητα που δημιουργήθηκε ξεκινώντας από τη δεκαετία το '90 και ακόμη πιο γενναιόδωρα τα τελευταία δύο χρόνια μόνο και μόνο για να σωθεί το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα από την καταστροφή.

Αν υποθέσουμε ότι η κερδοσκοπία είναι ένα θηρίο ανήμερο, όχι μόνο δεν έχει γίνει τίποτα για να δαμαστεί, αντίθετα, του έχουν ευγενικά προσφέρει (σε μια ασημένια πιατέλα) και όλα τα εργαλεία ώστε να συνεχίσει ανενόχλητο το έργο του. Το ότι δεν έγινε τίποτα, δεδομένων των κρίσεων του τελευταίου αιώνα (παρά τα πολλά προειδοποιητικά σημάδια) είναι σοβαρό, αλλά το ότι έχει υπάρξει αδράνεια στην αντιμετώπιση της κερδοσκοπίας κατά τα τελευταία δύο χρόνια, είναι απλά σκανδαλώδες.

Η Chicago Mercantile Exchange αποκάλυψε τις προάλλες ότι υπάρχουν ανοίγματα στο ευρώ αξίας περίπου 8 δισεκατομμύρια δολάρια. Δεδομένου ότι αυτή είναι μόνο μία από τις ρυθμιζόμενες αγορές, δηλαδή ένα μικρό ποσοστό σε σχέση με την εξωχρηματιστηριακή αγορά, over-the-counter, μπορείτε να πάρετε μια ιδέα για την απειλή που συσσωρεύετε και τις πιέσεις που θα υποβληθεί η αγορά τις επόμενες εβδομάδες.

Όμως, ποιοι είναι που πραγματοποίησαν αυτά τα ανοίγματα; Σίγουρα δεν είναι μόνο τα κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου τα λεγόμενα hedge funds, στα οποία είναι πάρα πολύ εύκολο να αποδοθεί ο ρόλος του κακού δράκου. Στην πρώτη γραμμή βρίσκουμε την αφρόκρεμα (ας πούμε) των παγκόσμιων τραπεζών, από τις πρώην τράπεζες επενδύσεων των ΗΠΑ σε εκείνες τις Ευρωπαϊκές, που έχουν αναπτύξει ιδιαίτερα τις οικονομικές δραστηριότητές τους στην αγορά (συχνά εις βάρος των οικογενειακών υπηρεσιών και των επιχειρήσεων) και η λεγόμενη διαπραγμάτευση της ιδιοκτησίας, η οποία τεχνικά στη συνέχεια περιλαμβάνει την αποδοχή των κερδοσκοπικών θέσεων σε υπέρογκα ποσά.

Αλλά τελικά που είναι εκείνα τα μέτρα που θα μπορούσαν να μειώσουν το μέγεθος αυτού του είδους των συναλλαγών; Πού είναι τα όρια για το χρέος των τραπεζών; Πού είναι οι έξτρα φόροι σε ορισμένες μορφές παθητικού; Πού είναι οι υποχρεώσεις να μεταβιβαστούν όσο το δυνατόν περισσότερα παράγωγα στις ρυθμιζόμενες αγορές; Πού είναι οι περιορισμοί στην ιδιοκτησιακή συναλλαγή;

Μοιάζει να διανύουμε την Ανθολογία του Spoon River: «Όλοι, όλοι κοιμούνται στο λόφο».

Ίσως οι πολιτικοί να περίμεναν περισσότερη ευγνωμοσύνη από τις τράπεζες που έχουν τόσο γενναιόδωρα σώσει και στη συνέχεια τροφοδοτήσει με άφθονη ρευστότητα και χαμηλό κόστος. Ίσως νόμιζαν ότι είχαν επινοήσει έναν έξυπνο μηχανισμό δημιουργίας αυτόματης ζήτησης των κρατικών τίτλων. Ίσως νόμιζαν κατά βάθος ότι οι κερδοσκοπικές πιέσεις (καθόλου δυσάρεστες έως ότου έφερναν κέρδη στις εγχώριες τράπεζες) θα κατευθύνονταν αλλού. Σε κάθε περίπτωση, ήταν λαθροχειρία.

Το κρίσιμο σημείο είναι ότι σήμερα οι αγορές απαιτούν δραστικά μέτρα, με τη μορφή της πολιτικής του περιορισμού των δαπανών, σε σημείο μάλιστα που οι πολιτικοί των ευρωπαϊκών χωρών, τώρα πλέον στο μάτι του κυκλώνα, δεν έχουν άδικο να τα θεωρούν ως μια πραγματική αυτοκτονία. Ειδικότερα, εάν τα μέτρα αυτά εφαρμοστούν σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με σημαντικούς οικονομολόγους όπως ο νομπελίστας Paul Krugman, θα επικρατήσει το φάντασμα της ανεργίας με αισθητή μείωση της παραγωγικής δραστηριότητας.

Το κτήνος λοιπόν, απαιτεί τιμές που είναι πάντα λιγότερο κοινωνικά ανεκτές. Επομένως, είναι καιρός οι πολιτικοί να σταματήσουν να προωθούν άκαρπες κριτικές εναντίον των άγριων θηρίων (επιδεικτικά ανωνύμων) και να θυμούνται ότι η δουλειά τους είναι πάνω απ' όλα να κάνουν τους θηριοδαμαστές.